Jeżeli nie należysz do grona osób, które uznają mleko w kawie za profanację i lubisz delektować się kremową pianką w cappuccino – zapraszam do przeglądu roślinnych napojów. Przyjrzymy się opcjom polecanym i odradzanym przez baristów.
Najpierw moczy się i rozdrabnia wybrane strączki, orzechy lub zboża. Następnie uzyskane ekstrakty rozcieńcza się wodą, poddaje odpowiedniej obróbce i wzbogaca skład napoju o witaminy i wapń. Dodatkowo producenci proponują też różnorodne smaki (czekolada, wanilia i inne pyszności). O ile w produkcji są zupełnie inne, tak pod względem zastosowania i wyglądu napoje roślinne są bardzo podobne do znanego nam mleka krowiego.
Mleko czy napój?
W Unii Europejskiej zabronione jest oznaczanie roślinnych napojów słowem mleko. Warto zauważyć, że w Azji, Australii, Afryce i Ameryce nie ma konkretnych przepisów dotyczących słownictwa. Powszechnie używa się na produktach określeń mleko sojowe, mleko migdałowe itp. W Polsce spotykamy się z tym w języku potocznym.
Oprócz nazewnictwa różnice pojawiają się także w opodatkowaniu. W UE podatki są różne w zależności od kraju, np. w Niemczech roślinne mleko jest opodatkowane na 19% i klasyfikuje się je jako żywność luksusową. Krowie mleko obciążone jest 7% VAT.
W Polsce od 2019 VAT dla roślinnych napoi wynosi 5%, podczas gdy wcześniej były to 23%. Tak duża zmiana była odpowiedzią na postulat rzecznika praw dziecka. Wskazywał on, że roślinne mleko jest drogocennym elementem diety u dzieci, które mają alergie lub nietolerancje pokarmowe.
O ile w produkcji są zupełnie inne, tak pod względem zastosowania i wyglądu napoje roślinne są bardzo podobne do znanego nam mleka krowiego.
Kiedy i dlaczego warto sięgać po roślinne?
- Przy nietolerancjach pokarmowych i alergiach – roślinne napoje nie zawierają laktozy. Są doskonałym zastępstwem dla mleka zwierzęcego, na które z wiekiem spada nam tolerancja. Wówczas nawet niewielka ilość ma negatywny wpływ na działanie układu pokarmowego.
- Ulepszasz planetę – produkowanie mleka roślinnego emituje 70% mniej gazów cieplarnianych niż mleko krowie i wymaga mniejszej ilości nawadniania. Jeśli chodzi o grunt – do produkcji litra mleka krowiego trzeba 9m2 ziemi, a do np. mleka owsianego – jedynie 0,8m2.
- Ulepszasz ciało i dietę – dieta zawierająca dużo produktów roślinnych pomaga zapobiegać nadciśnieniu, otyłości, chorobom serca i cukrzycy. Roślinne napoje zawierają mnóstwo substancji odżywczych. Podczas zakupów sprawdzajmy na kartonie lub butelce, czy w składzie nie ma zbyt dużo cukru i konserwantów oraz czy są witaminy i minerały.
- Cała gama smaków do wyboru – według danych, sojowy napój nadal jest najbardziej popularny wśród Polaków, ale na pewno widzicie na półkach wiele roślinnych opcji. Niektóre bardzo przypominają smakiem krowie mleko, inne wzbogacą wasze kawy o przyjemne słodkie nuty kokosa lub orzechów laskowych (i nie mam tu na myśli smakowych opcji).
- Można zrobić je w domu – zdecydowanie trudniej jest o to przy krowim mleku! Jeśli odstrasza Cię cena albo zwyczajnie lubisz działać w kuchni, szukaj sprawdzonych przepisów. Pamiętaj, że domowy produkt nie jest źródłem wapnia i niektórych minerałów, które są specjalnie dodawane przez producentów do napojów.
Roślinne napoje zawierają mnóstwo substancji odżywczych. Podczas zakupów sprawdzajmy na kartonie lub butelce, czy w składzie nie ma zbyt dużo cukru i konserwantów oraz czy są witaminy i minerały.
Najlepsze towarzystwo dla kawy
1) Sojowe:
○ najczęstszy wybór Polaków
○ jest zbliżone do krowiego mleka pod względem wartości odżywczych
○ neutralne, występuje w opcjach smakowych, np. czekolada lub wanilia
○ minusy – łatwo się waży w kawie + jest częstym alergenem
○ plus – świetnie się pieni i jest najtańszą opcją
2) Ryżowe:
○ zawiera niewiele białka, przez co jest rzadkie i słabo się pieni
○ jest kaloryczne i słodkie, więc świetne np. do kawy mrożonej
○ nie ma glutenu i orzechów – idealne dla alergików
3) Owsiane
○ najczęściej polecane przez baristów! I uwielbiane przez Kawanę
○ zawiera dużo białka i kalorii
○ nie waży się łatwo, nawet bardzo podgrzane
○ ma lekko orzechowy smak, więc nie ingeruje mocno w smak kawy
○ zawiera betaglukany, które pomagają w walce z cukrzycą i cholesterolem
4) Grochowe
○ nasz nowy ulubieniec! Najbardziej przypomina smakiem krowie mleko
○ jest bezglutenowy, bogaty w wapń i witaminy
○ jego produkcja jest bardzo ekonomiczna – wykorzystuje się do niej o 90% mniej wody niż przy produkcji nabiału
○ ma niski indeks glikemiczny
○ podobnie jak inne strączki, ma sporo błonnika i pomaga utrzymać zdrowe jelita
5) Migdałowe
○ zawiera niewiele kalorii, ale też niewiele białka
○ ma łagodny, orzechowy smak
○ mniej odpowiednie do kawy na gorąco, bo łatwo się rozwarstwia
○ często występuje w duecie z orkiszowym lub kokosowym
Opinia ekspertki
Warto też sięgać po opinię najlepszych – w 2019 Mistrzyni Świata Baristów, Agnieszka Rojewska została zapytana, które mleko jest najlepsze do kawy:
Wydaje mi się, że owsiane, bo najmniej zmienia smak, jeżeli jest to po prostu kawa z mlekiem. Spienia się też najbardziej podobnie. Jeżeli chodzi o mleka kokosowe, migdałowe i podobne, to wydaje mi się że to dobra opcja na robienie kaw smakowych bez zbędnych dodatków – i tak powinny być wykorzystywane
W tym roku zapytamy ją, czy już też pokochała napój grochowy. Wam życzymy wszystkiego smacznego i zachęcamy do testowania różnych smaków!