Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów na świecie, więc nic dziwnego, że od lat jest obiektem fascynacji wielu naukowców, którzy między innymi szukają odpowiedzi na pytanie: Czy kawa jest zdrowa? Wokół tego tematu narosło wiele mitów, ale mamy dobrą wiadomość dla kawoszy – kawa jest produktem prozdrowotnym.
W skład kawy wchodzi około tysiąca substancji roślinnych, witamin i minerałów, co czyni ją niezwykle bogatą mieszanką chemiczną. Najważniejsze z nich to alkaloidy, czyli kofeina, antyoksydanty, do których zaliczymy między innymi polifenole i kwas chlorogenowy, kwasy organiczne, takie jak jabłkowy, cytrynowy i fosforowy, fenolokwasy, a wśród nich kwas kawowy. Kawa zawiera także witaminy z grupy B – zwłaszcza witaminę B3, czyli niacynę oraz minerały – przede wszystkim potas i magnez.
Składnikiem, który wzbudza najwięcej emocji, jest oczywiście kofeina. Działa ona jako substancja psychoaktywna – zwiększa poziom energii oraz stymuluje organizm i jest najczęściej spożywaną substancją farmakologiczną na świecie. Przez lata była twórczynią czarnego PR kawy, jednak ten związek przyjmowany umiarkowanych dawkach przynosi wiele korzyści. Jej bezpieczna dawka dla osób dorosłych wynosi 400 mg dziennie (dla kobiet w ciąży – 200 mg dziennie), co odpowiada 3-4 filiżankom kawy (w zależności od rodzaju kawy, sposobu przygotowania, wielkości kubka).
Kawa – na zdrowie!
Po tym przydługim wstępie wracamy do naszego tytułowego pytania. Badania pokazują, że regularne spożywanie kawy, oczywiście w odpowiednich ilościach, może przynieść wiele korzyści prozdrowotnych i zmniejszyć ryzyko występowania wielu chorób.
Kawa bez wątpienia wpływa na niższe ryzyko chorób układu krążenia. I w tym kontekście pojawia się kolejne nurtujące ludzkość pytanie: czy kawa podnosi ciśnienie krwi? Jej konsumpcja może podnieść ciśnienie tętnicze, jednak u osób regularnie pijących kawę, ten wpływ jest niewielki. Posiada ona również właściwości antyoksydacyjne i redukuje wolne rodniki. Ponadto wspomaga poprawę funkcjonowania śródbłonka naczyniowego.
Badacze udowodnili, że kwas chlorogenowy i magnez zawarte w kawie zmniejszają stężenie glukozy we krwi, poprawiając wrażliwość organizmu na insulinę. Badania wykazują, że każda dodatkowa filiżanka kawy dziennie zmniejsza ryzyko cukrzycy o 7%. W innym badaniu udowodniono, że osoby pijące przynajmniej jedną filiżankę kawy dziennie mają o 11% mniejsze ryzyko zachorowania na cukrzycę, w porównaniu do osób, które tego nie robią. Jej konsumpcja może również zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia otyłości, szczególnie wśród osób, które są genetycznie obciążone rozwojem nadmiernej masy ciała.
Kawa może działa także prewencyjnie w przypadku chorób nowotworowych – ze względu na wysoką zawartość polifenoli i innych fitozwiązków. Może ona zmniejszać ryzyko pojawienia się niektórych nowotworów, na przykład jelita grubego czy piersi. Świetnie się sprawdza również w prewencji zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. W metaanalizie ponad 30 badań stwierdzono, że picie trzech filiżanek kawy dziennie powoduje zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby Parkinsona o 25%! Wpływa ona także na zmniejszenie prawdopodobieństwa rozwoju depresji o 9-20% i poprawia samopoczucie.
Co z tym magnezem?
Stwierdzenie, że kawa znacząco wypłukuje magnez i odwadnia organizm, możemy – przynajmniej w pewnym stopniu – włożyć między bajki. Kawa rzeczywiście może nieco zwiększyć wydalanie magnezu z organizmu przez mocz, ale równocześnie sama jest źródłem tego pierwiastka. Filiżanka kawy dostarcza około 7 mg magnezu (w zależności od sposobu parzenia i rodzaju kawy). Umiarkowane spożycie kawy nie prowadzi do znacznych niedoborów magnezu u osób stosujących zbilansowaną dietę.
Może wskazywać delikatne działanie moczopędne, ale badania pokazują, że picie kawy w zalecanych dawkach nie powoduje odwodnienia u zdrowych osób. Poza tym sama jest płynem, co może być uwzględnione w codziennym ich spożyciu.
Umiar złotym środkiem
Choć kawa oferuje wiele korzyści zdrowotnych, nadmierne jej spożycie lub nieodpowiednie stosowanie może mieć negatywne skutki. Wysoka dawka kofeiny może nadmiernie stymulować układ nerwowy i zwiększyć poziom lęku i drażliwości. Jest ona także przyczyną problemów ze snem oraz problemów żołądkowych. Jej nadmiar (ponad 8 filiżanek dziennie) może zakłócać wchłanianie wapnia, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do osłabienia kości i zwiększenia ryzyka osteoporozy (ale umiarkowane spożycie kofeiny wręcz zmniejsza to ryzyko!).
Kluczowy jest umiar. Kawa, spożywana w zdrowych dawkach, może być wartościowym elementem codziennej diety. Jej składniki biologicznie aktywne wspierają zdrowie układu krążenia, metabolizm i układ nerwowy, a także zmniejszają ryzyko niektórych chorób nowotworowych. Warto wybierać kawy wysokiej jakości, takie jak oferowane przez Kawanę, by w pełni cieszyć się jej prozdrowotnymi właściwościami.