Kawa na całym świecie jest doceniana nie tylko za smak i intensywny aromat, ale również za swoje pobudzające właściwości, a to wszystko dzięki kofeinie, która naturalnie występuje w ziarnach kawowca. To, ile kofeiny jest w kawie, może się różnić od rodzaju ziaren, sposobów ich obróbki oraz metod parzenia tego napoju. Zanim jednak odpowiemy na pytanie “Ile kofeiny ma kawa?” przypomnijmy, czym właściwie jest ten związek.
Kofeina to naturalny związek chemiczny, występujący w ziarnach kawy i innych roślinach. Znajdziemy ją również w herbacie, guaranie, yerba macie czy kakaowcu. Wiele gatunków roślin wykorzystuje kofeinę jako naturalny pestycyd, wykorzystują ją, aby chronić się przed owadami. U ludzi kofeina działa jako substancja psychoaktywna – stymuluje organizm i zwiększa poziom energii.
Ile miligramów kofeiny ma kawa?
I tutaj odpowiemy dość przewrotnie: to zależy. Wiele źródeł podaje, że w 240 ml kubku kawy może znajdować się średnio od 70 do 140 mg kofeiny. Zawartość tego związku w kawie zależy od kilku czynników.
Jednym z nich jest rodzaj ziarna: w arabice znajduje się od 0,8 do 1,4% kofeiny, a w robuście od 1,7 do 4%. Istotny jest również stopień wypalenia ziaren. Te palone na jasno zawierają większą ilość kofeiny. Dłużej wypalane ciemniejsze ziarna mają mniej tego związku.
Nie bez znaczenia jest również metoda parzenia kawy, ponieważ sposób jej przygotowania ma ogromny wpływ na zawartość kofeiny. Przyjrzyjmy się więc kilku sposobom przygotowywania kawy oraz ilości kofeiny w napojach, które dzięki nim powstają.
- W 30 ml espresso znajduje się średnio od 60 do 80 mg kofeiny. Choć porcja jest niewielka, espresso ma dużą ilość kofeiny w przeliczeniu na objętość.
- Kawa przelewowa, znana również pod nazwą przelew, to popularna metoda parzenia polegająca na powolnym przepuszczaniu gorącej wody przez zmielone ziarna kawy. Filiżanka kawy przelewowej (240 ml) zawiera od 95 do 165 mg kofeiny. Do przygotowania takiego napoju, oczywiście polecamy jedną z kaw przelewowych Kawany.
- French press to metoda, w której kawa parzona jest bezpośrednio w wodzie przez kilka minut, a następnie fusy oddziela się za pomocą tłoczka. Zawartość kofeiny w napoju przygotowanym tą metodą wynosi średnio od 80 do 135 mg na 240 ml, w zależności od czasu parzenia.
- W kawie przygotowanej za pomocą aeropressu w jednej porcji (240 ml) może znaleźć się od 80 do 120 mg kofeiny – w zależności od kawy użytej do parzenia.
- W naszym zestawieniu nie może zabraknąć popularnej nadal w niektórych kręgach zalewajki, czyli kawy parzonej tradycyjnym sposobem. W kubku o pojemności 240 ml zawiera od 70 do 140 mg kofeiny. Na ten poziom wpływa ilość użytej kawy i wody.
- I na koniec coś dla ochłody, czyli cold brew. Kawa sporządzona tym sposobem jest macerowana na zimno, zwykle przez 12–24 godziny, co sprawia, że jest mniej kwasowa, ale bardzo mocna. W 240 ml cold brew zawartość kofeiny może wynosić nawet 150–200 mg.
To, dlaczego różne metody parzenia dają inną ilość kofeiny, zależy od kilku czynników. Jednym z nich jest czas parzenia – im dłuższy, tym więcej kofeiny znajdzie się w naparze. Nie bez znaczenia jest także temperatura wody użytej do przygotowania kawy. Wyższa temperatura sprzyja wydobywaniu kofeiny z ziaren. Ważny jest również stopień zmielenia ziaren. Drobniej zmielona kawa pozwala na lepszy kontakt z wodą, co wpływa na większą ekstrakcję kofeiny. Espresso, przygotowywane z drobno zmielonej kawy, zawiera stosunkowo więcej kofeiny niż kawa parzona z grubiej mielonych ziaren.
Co nam daje kofeina?
Kofeina osiąga maksymalne stężenie we krwi 30–60 minut po spożyciu, a jej działanie utrzymuje się przez około 4 godziny. Jej pobudzające działania wynika z tego, że przenika barierę krew-mózg i tym samym działa na ośrodkowy układ nerwowy. Bezpieczna dawka kofeiny to około 300 mg dziennie.
Już od dawna naukowcy dostarczają nam przykładów na prozdrowotne właściwości kofeiny. Wykazuje ona działanie przeciwbólowe oraz stymuluje układ oddechowy. Umiarkowane spożycie kofeiny może zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu i choroby Parkinsona.
Warto jednak pamiętać, aby nie przekraczać bezpiecznej dawki, ponieważ nadmiar kofeiny, jak każdej substancji, może być szkodliwy. Nadmierne jej spożycie prowadzi do takich objawów jak nadpobudliwość, zaburzenia żołądkowo-jelitowe czy problemy ze snem. Co więcej, wysokie dawki kofeiny mogą zaostrzać objawy chorób psychicznych oraz osłabiać działanie leków stosowanych w ich leczeniu.
Kofeina w umiarkowanych ilościach przynosi wiele korzyści, ale ważna jest równowaga i dostosowanie jej spożycia do indywidualnych potrzeb organizmu.